Fotoarchief Aad van Houwelingen

Aad van Houwelingen

In 2018 redde fotograaf Wim Lamboo bij toeval ruim zestig foto’s uit een container op straat. Ze bleken afkomstig uit het huis van kunstenaar Aad van Houwelingen aan de Lange Brug in Leiden, weggegooid na zijn dood bij het leegruimen van zijn huis. Dit jaar werden de foto’s overgedragen aan het RKD.

Aad van Houwelingen, (Zelf)portret in zijn atelier in De Smidse in Leiden, ca. 1975
Dirk Ketting, Aad van Houwelingen in koffiehuis Het Gerecht in Leiden, 1983

Happy lone wolf

Wim Lamboo kende Aad van Houwelingen (1934-2018) als een man die vaak stilletjes in een koffiehuis zat met een notitieboekje. Na zijn opleiding aan de Koninklijke Academie te Den Haag vestigde Van Houwelingen zich in Leiden, waar hij een wat teruggetrokken bestaan leidde. Wat hem bezighield legde hij in woord en beeld vast in kleine, eigenhandig in rijstpapier gebonden boekjes, die hij overal mee naar toe nam. Het vroegst bewaard gebleven exemplaar, A journal of a happy lone wolf (1967), tekende en schreef hij in drie maanden vol. Het besloten, dagboekachtige karakter maakte dat hij zich zonder remmingen kon uiten. Zoals hij het zelf omschreef in een brief uit 1979: ‘Het werken in de gesloten boekjes is een soort tekenen en schrijven in zand, ook al is het niet uitgewist’.

Aad van Houwelingen, Kast met materialen en een reeks notitieboekjes, ca. 1975
Aad van Houwelingen, Kast met materialen en een reeks notitieboekjes, ca. 1978

Werk 

De meer dan vijftig boekjes die Van Houwelingen volschreef en -tekende vormen het uitgangspunt voor zijn werk. Hij tekende en schilderde, maakte etsen, zeefdrukken en collages en gebruikte steeds wisselende materialen. Voor veel van zijn zeefdrukken gebruikte hij reeksen foto’s van bladzijden uit de boekjes, soms gecombineerd met geheel volgeschreven pagina’s, geëtste afbeeldingen of foto’s van objecten uit zijn directe omgeving. Ook transformeerde hij zijn atelier tot een Ruimtelijk Boek, door de wanden te beplakken met losgesneden bladen uit de boekjes. 

Schetsboek van Aad van Houwelingen
Aad van Houwelingen, Stilleven met opengeslagen notitieboekje, ca. 1970

Fotoarchief 

Bij de ruim zestig vintage zwart-wit foto’s van Van Houwelingen gaat het om opnamen gemaakt in zijn atelier op de zolder van de Kweekschool voor Zeevaart te Leiden en in De Smidse, een huis aan de Langebrug waar hij woonde en werkte. Daarnaast zijn het foto’s van zijn notitieboekjes, van zijn familie en zijn ouderlijk huis en enkele portretfoto’s van Van Houwelingen. Het archief is een mooie aanvulling op de collectie preciosa foto’s en de collectie kunstenaarsportretten en atelierfoto’s van het RKD.

Aad van Houwelingen, (Zelf)portret in zijn atelier in De Smidse in Leiden, ca. 1975
Aad van Houwelingen, (Zelf)portret in zijn atelier in De Smidse in Leiden, ca. 1975