Archief Arti et Amicitiae

 Archief Arti et Amicitiae

Het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis prijst zich gelukkig met een buitengewone schenking van Nederlands oudste kunstenaarsvereniging, Arti et Amicitiae, opgericht in 1839. Ruim 10 meter aan archiefmateriaal uit de periode 1839-2008 is in juni ondergebracht bij het RKD. Het bevat een ongekende schat aan informatie over 170 jaar kunstwereld, in Nederland en ver daarbuiten.

‘Gelijkheid, openhartigheid en vrolijkheid’

‘Gelijkheid, openhartigheid en vrolijkheid’ – zo luidde aanvankelijk het motto van Arti tijdens de oprichtingsvergadering op 3 december 1839 in het Amsterdamse koffiehuis De Karseboom. Zoals de naam Arti et Amicitiae – ‘Kunst en Vriendschap’ – doet vermoeden, dient de vereniging als ontmoetingsplaats voor kunstenaars en kunstliefhebbers. Het ledenbestand bestaat uit kunstenaars uit binnen- en buitenland, waaronder vooraanstaande leden als Jan Willem Pieneman, Jozef Israëls, George Hendrik Breitner, Thérèse Schwartze, Jan Toorop, Piet Mondriaan en Jan Sluijters.

Tentoonstellingen

Maatschappij Arti et Amicitiae is een vereniging van kunstenaars en kunstliefhebbers in het hart van Amsterdam. De vereniging huist in een imposant monument aan het Rokin, met daarin prachtige expositiezalen en een sociëteit. Kerndoel van de vereniging is het bevorderen van de beeldende kunst, en daarnaast het verbeteren van de sociale en economische positie van kunstenaars en versterken van de onderlinge band. Naast eenmalige tentoonstellingen zijn er in de loop der jaren verschillende, terugkerende exposities, zoals de ‘Levende Meesters’ in de negentiende eeuw, of de ‘Salons’ en ‘Nieuwe Ledententoonstelling’ in de twintigste eeuw.

 Archief Arti et Amicitiae
1. Kennisgeving van de stichting van Arti et Amicitiae op 3 december 1839, collectie RKD
2. Nieuwjaarswens met het gebouw van Arti et Amicitiae aan het Rokin, 1857, lithografie, collectie RKD
3. Commissie van Beheer over de Kunstzalen van Arti et Amicitiae: G. Poggenbeek, N. Bastert, F.M. Heyl, J.S.H. Kever en G.H. Breitner, 1893, foto, collectie RKD

Ongekende schat

De schenking biedt een ongekende schat aan gegevens over de kunstenaarsvereniging en haar roemrijke geschiedenis. Het bevat zowel informatie over een groot aantal individuele kunstenaars, als over kunsthandelaren, kunstverzamelaars en kunstkenners. Ook biedt het diepgaand inzicht in haar succesvolle en gevarieerde tentoonstellingsprogramma, in bestuurlijke beslommeringen, in eigendommen, in financiën en in de aan- en verkoop van kunstwerken.

Aanwinst voor het RKD

Prof.dr. Chris Stolwijk, Algemeen directeur RKD: ‘Het archief van Arti et Amicitiae geeft een waardevolle impressie van de stimulerende werking die de vereniging heeft gehad op de Nederlandse kunstwereld in de afgelopen ruim anderhalve eeuw. Het is een bron waar talrijke onderzoekers reikhalzend naar uitkijken. Het archief is een bijzondere aanwinst en staat in directe relatie met de vele kunstenaarsarchieven die bij het RKD zijn ondergebracht en voor musea, wetenschap en publiek toegankelijk zijn. Het RKD kan Arti et Amicitiae niet genoeg danken voor het gestelde vertrouwen in ons instituut.’

 Archief Arti et Amicitiae
1. Lijst met aanwezigen op de ‘Eere-Maaltijd den Heer G.H. Breitner aangeboden’, 24 november 1901, collectie RKD
2. Opening van de ledententoonstelling, 11 mei 1929, op de foto o.a. burgemeester van Amsterdam Willem de Vlugt, kunstenaars Marinus van Raalte en Lizzy Ansingh, collectie RKD
3. Uitnodiging voor het Wijnoogstfeest in Arti et Amicitiae, 1951, collectie RKD