Onderzoek naar twee portretten door Rembrandt

Portret van een 40-jarige man

In 1903 kocht de Deense kunstverzamelaar Johannes Hage Rembrandts Portret van een 39-jarige vrouw (1632). Vandaag hangt het portret aan de wanden van Nivaagaards Malerisamling, dat samen met het RKD een onderzoek is gestart naar dit portret en zijn mogelijke pendant in het Metropolitan Museum of Art. In september wordt het onderzoek afgerond en gepresenteerd met een focustentoonstelling waarbij de portretten voor het eerst sinds 223 jaar weer naast elkaar hangen.

Nivaagaard collectie

De Nivaagaard collectie, gelegen in het woonstadje Nivå ten noorden van Kopenhagen, werd aangelegd door landeigenaar en politicus Johannes Hage (1842-1923). Johannes Hage verzamelde voornamelijk Nederlandse en Vlaamse schilderijen uit de vroegmoderne periode. Met bemiddeling van de Nederlandse kunsthistoricus Cornelis Hofstede de Groot (1863-1930) kocht Hage in 1903 Rembrandts Portret van een 39-jarige vrouw uit 1632 bij een Engelse kunsthandel. Het portret werd door Hofstede de Groot zelf in Londen opgehaald, en was voordat het verder reisde naar Denemarken eerst twee maanden in Den Haag te zien op de grote portrettententoonstelling.

Portret van een 40-jarige man
Rembrandt, Portret van een 40-jarige man, 1932, collectie Metropolitan Museum of Art

Pendant

Er is meerdere malen gesuggereerd dat het werk een pendant is van Portret van een 40-jarige man in het Metropolitan Museum of Art in New York. Daar zijn drie redenen voor: de portretten zijn beiden geschilderd op ovale eikenhouten panelen van ongeveer dezelfde grootte, hebben vrijwel identieke inscripties rechts en links van de figuren, en ze werden in 1801 tegelijk te koop aangeboden in Lyon. In de eerste helft van 2024 worden beide schilderijen technisch onderzocht onder leiding van Jørgen Wadum en zal tevens aanvullend herkomstonderzoek plaatsvinden door RKD-conservator Angela Jager om de hypothese dat de werken pendanten zijn te toetsen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in de context van het project Dutch and Flemish paintings at The Nivaagaard Collection, een samenwerking van Nivaagaards Malerisamling en het RKD met als resultaat een collectiecatalogus (herfst/winter 2024).

Portret van een 39-jarige vrouw
Rembrandt, Portret van een 39-jarige vrouw, 1932, collectie Nivaagaards Malerisamling

Rembrandt Reunited

De resultaten van het onderzoek naar de Rembrandt-portretten zullen worden gepresenteerd in de focustentoonstelling Rembrandt Reunited in Nivaagaards Malerisamling (3 september-10 november 2024). Bijzonder is dat het Metropolitan Museum of Art Portret van een 40-jarige man voor ruim twee maanden heeft uitgeleend aan de Nivaagaard collectie, zodat het publiek beide schilderijen naast elkaar kan bekijken en zelf een oordeel kan vormen over hun relatie. Op 2 september opent de tentoonstelling met een internationaal onderzoeksseminar waar de onderzoeksresultaten gepresenteerd en bediscussieerd worden.

Johannes Hage
Johannes Hage voor zijn Rembrandt, Nivaagaards Malerisamling