Kunsthistorisch onderzoek zorgt voor gezinshereniging in Denemarken
Een gezamenlijk onderzoeksproject van Nivaagaards Malerisamling en het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis heeft geleid tot een geweldige ontdekking. Een dubbelportret uit 1626 bleek een deel met een vrouw te missen. Vader en zoon staan zonder moeder afgebeeld, terwijl de Vlaamse meester Cornelis de Vos een gezin van drie had vastgelegd. Door een sterk staaltje onderzoek kon het vrouwenportret worden achterhaald, en door een gulle subsidie kon de vrouw worden herenigd met haar man en zoon op het portret in het Deense museum.
De Nivaagaard collectie
De Nivaagaards Malerisamling herbergt één van de belangrijkste collecties van zeventiende-eeuwse Nederlandse schilderijen in Denemarken, met werken van kunstenaars zoals Rembrandt, Pieter Claesz. en Jan van Goyen. Prof.em. Dr. Jørgen Wadum, special consultant bij Nivaagaards Malerisamling en Dr. Angela Jager, conservator bij het RKD, zijn een samenwerking aangegaan voor het onderzoeksproject Dutch and Flemish paintings at The Nivaagaard Collection. De nieuwste expertises op het gebied van kunstgeschiedenis en technisch onderzoek worden ingezet bij de studie van de Nederlandse en Vlaamse schilderijen in de Nivaagaard collectie.
Dubbelportret met vermiste vrouw
In de collectie bevindt zich onder meer het grote Dubbelportret van een vader en zoon (138 x 119 cm), dat in 1626 werd geschilderd door de gerenommeerde Antwerpse portretschilder Cornelis de Vos (1584-1651). Het dubbelportret toont twee generaties van een rijke burgerlijke familie in de vorm van een vader die zijn zoon teder bij de hand houdt. In de rechter benedenhoek van het schilderij kan nog net een deel van een jurk worden gezien, wat erop lijkt te wijzen dat het werk ooit ook een moeder heeft afgebeeld die later van het doek is weggesneden. Als deel van het onderzoeksproject begonnen Wadum en Jager vorig jaar met de zoektocht naar de missende moeder. Ze vonden een conserveringsrapport uit 1966 van het Statens Museum for Kunst in Kopenhagen met foto’s waarop het kunstwerk zonder lijst en in een gereinigde staat te zien is. Daarop was een deel van de arm van de vermiste vrouw te zien, evenals haar manchet en verfijnde hand, versierd met een kostbare ring en een paar prachtig, met gouddraad geborduurde handschoenen gevoerd met rood fluweel.
2. Detail van de rechter benedenhoek van het schilderij in schoongemaakte staat, foto Statens Museum for Kunst
Portret van een dame
Wadum en Jager vervolgden hun zoektocht door te speuren naar vergelijkbare portretten van zittende vrouwen in het oeuvre van De Vos. Dit leidde tot hun grote opwinding tot een portret van een elegante vrouw met een grote molensteenkraag vergelijkbaar met die van de vader op het dubbelportret. Het gaat om Portret van een dame uit 1626, dat in 2014 bij Christie's in Londen werd geveild. Destijds was de achtergrond nog donkerbruin van kleur. De nieuwe eigenaar, Salomon Lilian, een vooraanstaande kunsthandelaar in Amsterdam en Genève, liet het portret kort na aankoop reinigen en restaureren. Achter de dame is nu deels een landschap met bomenrij te zien en een blauwe lucht met witte horizontale wolken. De bewolkte luchten komen in beide schilderijen zo goed overeen dat er geen twijfel over bestaat dat de portetten ooit één familieportret vormden. Ook komen de gelaatstrekken en bruine ogen van de vrouw overeen met die van haar zoon.
2. Cornelis de Vos, Portret van een dame, 1626, schoongemaakt en gerestaureerd, foto Salomon Lilian
Gezinshereniging
Niet alleen werd de vermiste vrouw getraceerd, ook bleek Portret van een dame te koop. Met dank aan de New Carlsberg Foundation was de Nivaagaards Malerisamling in staat het portret van de moeder te verwerven en haar na een scheiding van ongeveer tweehonderd jaar te herenigen met haar man en zoon. Nu rest het de onderzoekers nog om uit te vinden welk gezin hier precies is herenigd. Kijk voor meer informatie op www.nivaagaard.dk.
