Marks on Art: Painting van start
Het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis is verheugd met de ontvangst van een Digital Art History Grant van de Samuel H. Kress Foundation voor het project Marks on Art Database: Brands and stamps on 17th century panel and copper paintings. Het Kress Foundation Digital Art History Grant programma is onder andere bedoeld voor de digitalisering van belangrijke visuele bronnen op het gebied van zeventiende-eeuwse Europese kunstgeschiedenis. Voor het RKD maakt de genereuze toekenning fotografische documentatie mogelijk van merken op vroegmoderne schilderijen op paneel en koper, en de publicatie daarvan in de RKD databases.
Marks on Art Database
Het huidige project vormt de tweede pijler van het Marks on Art project, en richt zich specifiek op de digitalisering, identificatie en digitale publicatie van makers- en gildemerken op de achterzijde van vroegmoderne Hollandse en Vlaamse schilderijen. De merken zijn sinds de jaren tachtig verzameld door prof. em. dr. Jørgen Wadum. De andere pijler van het project behelst de middeleeuwse beeldhouwkunst. Het uiteindelijke doel van het ambitieuze Marks on Art project is een vrij toegankelijke database van alle merken die op beeldende kunst worden aangetroffen, inclusief handtekeningen, stempels van handelaren en transportmerken.
2. Keurmerk van het Antwerpse Sint Lucasgilde: twee ‘Antwerpse’ handjes en een kasteel: brandijzer in gebruik in 1617-1626; brandijzer in gebruik na 1638
Merken op schilderijen
Paneel- en koperplaatmakers merkten hun producten met een persoonlijk merkteken, vaak een monogram. Dit is vooral bekend uit Antwerpen, maar gebeurde ook in de Noordelijke Nederlanden. Vervolgens voorzag in Antwerpen het plaatselijke Sint Lucasgilde de dragers na een kwaliteitscontrole ook van een keurmerk. Deze merken geven unieke informatie over datering van het kunstwerk, plaats van vervaardiging, de maker en de handel. Merken op schilderijen zijn zelfs voor kenners moeilijk te interpreteren, dus een betrouwbare en gemakkelijk toegankelijke database is een langdurige wens in het vakgebied. Marks on Art zal worden geïntegreerd in de bestaande infrastructuur van de RKD databases, zodat kruisverbanden kunnen worden gelegd tussen kunstwerk, kunstenaar en technische onderzoeksgegevens, zoals dendrochronologische onderzoeksresultaten. Dit zal in de toekomst nieuwe onderzoeksrichtingen mogelijk maken, die in januari 2024 tijdens een symposium verder worden verkend.
De dataset van Jørgen Wadum
Het uitgangspunt van het voorgestelde project is een dataset van 485 schilderijen met in totaal meer dan duizend merken, samengesteld door Jørgen Wadum tijdens bezoeken aan collecties en veilinghuizen. Deze unieke dataset, onlangs geschonken aan het RKD, zal worden geverifieerd, bijgewerkt en uitgebreid met nieuwe merken tijdens Wadum’s Guest Scholarship aan het Getty Conservation Institute in januari t/m maart 2023. Het RKD wil deze dataset per januari 2024 beschikbaar hebben in de databases. Tegelijkertijd wordt een herziene en uitgebreide versie van Wadums artikel ‘The Antwerp brand on paintings on panel’ uit 1998 gepubliceerd in het open access publicatieplatform RKD Studies. Het RKD verwelkomt Wadum als geassocieerd onderzoeker voor de duur van het project.
In het bezit van een schilderij met een makersmerk en/of gilde keurmerk? Neem contact op met Marks on Art via marksonart@rkd.nl. Het team is specifiek op zoek naar merken op Noord-Nederlandse schilderkunst.
2. Twee voor nu ongeïdentificeerde merken op Noord-Nederlandse panelen: SvM en 4MM (actief in Rotterdam?)