Tentoonstelling met Twentse landschappen op papier
Vanaf 4 november is in Rijksmuseum Twenthe de tentoonstelling Onderweg naar Bentheim. Twente door de ogen van Ruisdael, Waterloo en Hobbema te zien. Deze tentoonstelling is een samenwerking tussen Rijksmuseum Twenthe en het RKD en omvat tekeningen, schetsboekjes en landschapsschilderijen van onder meer Jacob van Ruisdael, Anthonie Waterloo, Meindert Hobbema, Cornelis Pronk en Abraham de Haen.
Op zoek naar landschappen
Waarom waren deze kunstenaars in Twente? Zij gingen op reis om het landschap te bekijken en vast te leggen, onder andere aangemoedigd door de Haarlemse kunsttheoreticus Karel van Mander in zijn Schilder-boeck uit 1604. Volgens hem moesten schilders ter plekke tekeningen maken van het landschap, om de natuur te bestuderen, te oefenen en beeldmateriaal te verzamelen voor schilderijen en uitgewerkte tekeningen. Dit advies werd opgevolgd door landschapskunstenaars als Jacob van Ruisdael, Nicolaes Berchem en Meindert Hobbema. Het Nederlands-Duitse grensgebied was daarbij populair, met (stad en kasteel) Bentheim als eindbestemming. In de vroege achttiende eeuw werden ze opgevolgd door topografische tekenaars Cornelis Pronk, Abraham de Haen en Andries Schoemaker, die met name geïnteresseerd waren in de Twentse havenzaten.
2. Nicolaes Berchem, Landschap met kasteel Bentheim, 1650, Städel Museum, Frankfurt am Main
Over de tentoonstelling
Vanaf volgende week is in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede te zien hoe deze en andere zeventiende- en achttiende-eeuwse kunstenaars zich lieten inspireren door het Twentse landschap en het glooiende, bosrijke land vereeuwigden in tekeningen en schilderijen. Caroline Breunesse, Directeur van Rijksmuseum Twenthe omschrijft het als volgt: ‘De tentoonstelling Onderweg naar Bentheim is veel meer dan een reeks van zorgvuldig tentoongestelde tekeningen van Twente, toegelicht in een boeiende catalogus. Het is als een reisgids naar vervlogen tijden en nog altijd bestaande plekken.’
Verdiepende catalogus
Bij de tentoonstelling is in samenwerking met Waanders Uitgevers een catalogus uitgegeven, geschreven door Yvonne Bleyerveld (senior conservator teken- en prentkunst bij het RKD en bijzonder hoogleraar Kunst op papier in Leiden), Quinten Pellegrom (Landschap Overijssel) en Nelleke de Vries (conservator oude en moderne kunst Rijksmuseum Twenthe). In dit fraaie boek wordt dieper ingegaan op de ontwikkeling van de landschapstekeningen en -schilderijen, de tekenreizen en de aantrekkingskracht van Oost-Nederland voor zeventiende- en de achttiende-eeuwse kunstenaars.
De tentoonstelling Onderweg naar Bentheim. Twente door de ogen van Ruisdael, Waterloo en Hobbema is te zien van 4 november 2023 t/m 4 februari 2024 in Rijksmuseum Twenthe.
2. Abraham de Haen, Havezate Warmelo bij Diepenheim, 1734, Gelders Archief, Arnhem