Zoektocht naar vernieuwing: archief van Hetty Huisman
Recent verwierf het RKD het archief van de beeldend kunstenaar Hetty Huisman (1941-2017). Zij werkte vanaf de jaren zeventig aan een vernieuwende en experimentele zienswijze op keramiek. Het archief bevat correspondentie met veel andere kunstenaars uit binnen- en buitenland en materiaal over de verschillende kunstenaarsinitiatieven waaraan Hetty Huisman deelnam, haar verzameling internationale mail art en de door haar uitgegeven kunstenaarsboeken.
Conceptuele benadering van keramiek
Huisman had een conceptuele en deconstructieve benadering van keramiek. Ze ontleedde in haar werk het algehele maakproces van keramiek en maakte de stappen van natte aarde naar een gebakken vorm tot onderwerp van haar werk. In 1968 koppelt Huisman de term CeragenetiCs aan haar naam, om te benadrukken dat haar kunst voortkomt uit de klassieke principes van keramiek – principes die in haar optiek verder strekken dan pottenbakken alleen. Zo maakt ze zelfs sociale participatie er onderdeel van. Huisman exposeerde driemaal in het Stedelijk Museum Amsterdam, onder andere in de baanbrekende tentoonstelling Op losse schroeven in 1969. Ook liet ze er in 1973 vijf zakken klei bezorgen om op uitnodiging van Robert Filliou de verjaardag van de kunst te vieren: ‘4 bags with a loaf of unfired clay and beer, and 1 bag with a loaf of fired clay for the scientific board of the museum only.’
2 en 3. Correspondentie uit het archief van Hetty Huisman, collectie RKD
Video-installaties
In haar carrière was Huisman telkens op zoek naar nieuwe ontwikkelingen, waardoor ze gaandeweg ook begon te experimenteren met materialen en processen buiten de strikt keramische. Rounding the Square is de titel van een video-installatie die Hetty Huisman in de vroege jaren negentig maakte. Het werk bestaat uit een zes uur durende videotape van zonsondergangen. Huisman maakte de opnamen voor dit werk in 1989 in Zuid-Frankrijk waar ze drie maanden lang iedere dag één uur de ondergaande zon vastlegde. Tijdens het filmen kwam er door de inwerking van het zonlicht in de camera een inbrandingsproces op gang, waardoor de landschapsbeelden vervormd werden. De camera legde, met de ondergaande zon, ook haar eigen vernietiging vast. Het resulteerde in een video van ongekende landschappen met dubbele zonnen, zwarte gaten en buitenaardse kleuren – allen enkel door het vastleggen van een chemisch proces, net zoals Huisman in haar keramische werken vaak onderzocht.
Mail art en Void Editions
Vanaf het einde van de jaren zestig tot aan halverwege de jaren tachtig verstuurde en ontving Huisman mail art. Deze kunstvorm kwam op in de jaren zestig, doordat kunstenaars binnen het internationale netwerk van de Fluxus-beweging via de post onderling werk uitwisselden. De correspondentie in het archief van Hetty Huisman geeft een goed beeld van de opkomst van mail art, de emancipatie van videokunst als zelfstandige kunstvorm en het ontstaan van geluidskunst in de jaren zeventig. Huisman neemt in die tijd een vooralsnog onderschatte rol in binnen de zoektocht naar vernieuwing in de kunst. Huisman was één van de leden van het Amsterdamse In-Out Center (1972-1974), een experimenteel kunstenaarsinitiatief waarin een groep internationale kunstenaars werd ondersteund in hun werk. De door Huisman opgerichte uitgeverij Void Editions gaf vanaf 1978 een aantal conceptuele kunstenaarspublicaties uit. Haar archief bevat verschillende uitgaven van Void Editions die tot op heden ontbraken in de collectie van het RKD.
Aanwinst voor het RKD
Dankzij een schenking van Grietha Jurriëns, de weduwe van Hetty Huisman, is het archief sinds kort ondergebracht bij het RKD. Het gaat om vele meters archiefmateriaal, door Huisman zelf geordend op naam van kunstenaar of project. Het materiaal biedt inzage in het vooruitstrevende gedachtegoed van enkele internationale kunstenaarsbewegingen vanaf de jaren zestig tot aan de jaren tachtig van de twintigste eeuw.