Klazina Bakker

Fotoportretten

Het RKD beheert een omvangrijke collectie fotografische portretten van beroemde tot minder beroemde kunstenaars, maar ook van gewone mensen, gefotografeerd door bekende en minder bekende fotografen. Deze portretten zijn afgebeeld en beschreven in de database RKDimages en zijn niet alleen een waardevolle bron voor kunsthistorische en andere onderzoekers, maar leveren simpelweg ook veel kijkplezier.

Een van die portretten laat een zittende lezende vrouw zien in een huiselijke setting. Voor haar staat een tafeltje met een vaas met bloemen, aan de muur hangt een klein schilderij met een brede vergulde dikke gouden lijst. De foto is waarschijnlijk in de jaren twintig genomen, maar ademt in alles nog de sfeer van de negentiende eeuw. De fotograaf heeft de vrouw mooi getroffen in die rustige lezende houding en met haar milde ingehouden glimlach. Ze heet Klazina Bakker en werd waarschijnlijk vastgelegd door Francis Kramer (1878-1965), maar helemaal zeker is dat niet.

Klazina Bakker

Klazina Bakker doet geen belletje rinkelen, maar in de beschrijving van deze foto staat dat ze op 14 augustus 1902 trouwde met ene Henricus Anthonius J. Boudier. Nu gaat er wel iets rinkelen: Klazina Bakker heette na haar huwelijk Ina Boudier-Bakker. Weliswaar is ze inmiddels uit de literatuurgeschiedenissen verdwenen, maar decennialang was zij als schrijfster van meer dan dertig romans en verhalen bij het grote publiek razend populair. Enige bekendheid geniet ze nog steeds, maar dan als naamgeefster van straten en pleinen. Literatuurhistorici scharen haar nu onder het 'huiskamerrealisme' en onder het genre van de 'psychologische damesroman'. Ook fotograaf Francis Kramer blijkt geen onbekende: zijn naam en foto's komen vele malen voor in de collectie van het RKD. Die foto's tonen vooral de beau monde en de adel. Ook maakte hij foto's van landschappen en Utrechtse stadsgezichten, was hoffotograaf en docent fotografie.

De klop op de deur

Ondanks het feit dat Boudier-Bakker niet meer tot de canon van de Nederlandse literatuur behoort, beleefde haar bekendste roman, De klop op de deur (1930), tot op heden meer dan twintig drukken, de laatste nog in 2019. Tussen 29 september 1970 en 5 januari 1971 werd de vijftien afleveringen tellende, gelijknamige tv-serie door de KRO uitgezonden, wat iets zegt over haar populariteit in die periode, veertig jaar na het verschijnen van het boek. In haar eigen tijd was ze een beroemdheid en geliefd bij het publiek, maar bij de jongste generatie literatuurcritici begon ze al uit de gratie te raken. De satirisch bedoelde titel van een zogenaamde recensie van De klop op de deur uit die tijd bleef het boek achtervolgen: 'Niet open doen!'

Moderne tijden

De roman vertelt het verhaal van een Amsterdamse familie. De lezer volgt deze familie zestig jaar lang in hun steeds veranderende wereld, als een reis van de negentiende naar de twintigste eeuw. Op die tocht maakt de lezer kennis met de opkomst van de auto, de fiets, nieuwe industriële toepassingen, het socialisme, de emancipatie van de vrouw en de arbeidersbeweging, met de nieuwe, bruisende wereld van kunst, muziek (de bouw en opening van het Concertgebouw), dans en toneel. Ook Klazina groeide op aan de Weteringschans in Amsterdam, vanwaar je toen nog kon uitkijken op koeien en weilanden, en waar tenslotte het Rijksmuseum en Amsterdam-Zuid verrezen.

Isaac Israels

Dit was ook de wereld van een ander succesvol kunstenaar: Isaac Israels, die als geen ander het moderne stadsleven vereeuwigde. Ook Israels portretteerde Klazina, twee keer zelfs, beide keren in 1925. Bij Israels toont ze wat serieus, niet het mondaine type dat hij zo vaak schilderde. Het gerucht ging dat de schilder een beetje verliefd op haar was. Maar dat overkwam hem wel vaker, luidt weer een ander gerucht.