Archief Maryan Ainsworth

Maryan Ainsworth

Dr. Maryan W. Ainsworth promoveerde aan Yale University op Bernard van Orley, waarna ze haar carrière startte bij The Metropolitan Museum of Art. Tegenwoordig heeft ze de vroeg-Nederlandse, -Franse en -Duitse schilderkunst onder haar hoede. Zij leverde een belangrijke bijdrage aan de kunstgeschiedenis door haar vele publicaties en tentoonstellingen. Voor haar werkzaamheden werd ze meermaals onderscheiden. Recent was ze als lid van het Internationale Expertencomité betrokken bij de restauratie van De Aanbidding van het Lam Gods door Jan en Hubert Van Eyck uit de Sint-Baafskathedraal te Gent. Ainsworth specialiseerde zich in technisch onderzoek van schilderijen. Vanuit haar functie als conservator onderzocht zij, met behulp van speciale apparatuur, de ondertekening van veel schilderijen in de Verenigde Staten en daarbuiten.

Infraroodreflectografie

De methode die Ainsworth veelvuldig toepaste is de infraroodreflectografie (IRR). Een methode, ontwikkeld in de jaren 1960 door prof. dr. J.R.J. van Asperen de Boer, waarbij de verflagen van een schilderij optisch worden doordrongen om de ondertekening – de eerste schets of tekening die de schilder op het paneel of doek aanbracht – zichtbaar te kunnen maken. Omdat een IRR-camera maar een klein gedeelte van het beschilderd oppervlak kan weergeven, dienen meerdere opnames te worden gemaakt die achteraf aan elkaar worden gemonteerd om een goed beeld van de ondertekening te krijgen. Montage gebeurde aanvankelijk met behulp van afgedrukte foto’s, maar gaandeweg werd het IRR-onderzoek steeds verder gedigitaliseerd. Bij deze ontwikkeling speelde Maryan Ainsworth een belangrijke rol.

Het archief

Het archief van Maryan Ainsworth bestaat uit de resultaten van veertig jaar technisch kunsthistorisch onderzoek naar honderden schilderijen uit de vijftiende en zestiende eeuw. Het betreft een buitengewoon rijke collectie IRR-materiaal – zowel analoog als digitaal –, dossiers met dia’s, foto’s en andere onderzoeksgegevens. Het archief besloeg een hele kantoorruimte in The Metropolitan Museum of Art. Door Ainsworth’s toonaangevende rol binnen de technische kunstgeschiedenis, heeft dit materiaal een grote bekendheid, en het is van onschatbare waarde voor onderzoekers.

Een aanwinst voor het RKD

Het RKD is de enige plek ter wereld waar een collectie van vergelijkbaar waardevol IRR-materiaal aanwezig is. Zo beheert het RKD de IRR-archieven van zowel Van Asperen de Boer als prof. dr. Molly Faries, een andere pionier op het gebied van infraroodreflectografie. De collectie werd verder verrijkt met de resultaten van het IRR-onderzoek door Margreet Wolters, RKD-conservator Technische Documentatie. Het archief van Maryan Ainsworth is een prachtige aanvulling op de collectie van het RKD. Na zorgvuldige registratie en verpakking door Monica Schwarze, collectiebeheerder, en Ramses van Bragt, procescoördinator acquisitie, is het archief vanuit New York op transport gegaan naar het RKD. Dankzij een gulle bijdrage van de Stichting Vrienden van het RKD zal het materiaal zo snel mogelijk (ook via de website) beschikbaar komen. Hierdoor kan deze unieke en waardevolle collectie door onderzoekers worden geraadpleegd. Het RKD is de Vrienden van het RKD zeer dankbaar voor hun steun.